Kadın Hakları Günü

Fransız kadın Filozof, yazar, kadın hakları savunucusu, aktivist ve oyun yazarı olan Olympe de Gouges, 1789 yılında Fransız Ulusal Meclisi’nde okunan İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi’nde geçen insan (homme) sözcüğünün yalnızca erkeği kastettiğini öne sürmesiyle 1791 yılında Kadın ve Yurttaş Hakları Bildirgesi’ni yayınlamıştır. Bu bildirge insanlık tarihinin ilk kadın hakları bildirgesi olarak önem arz etmiştir.

Bu anlamlı gün, Türkiye’de Mustafa Kemal Atatürk’ün 5 Aralık 1934 günü bütün dünya ülkelerinden önce kadınlara ‘seçme ve seçilme’ hakkının tanınmasıyla daha anlamlı bir gün haline gelmiştir.

5 Aralık 1934 yılında tanınan seçme ve seçilme hakkı ile Türk kadınları ilk kez aday olup oy kullanabilmiştir.

Her yıl 5 Aralık’ta ülke genelinde kadınların daha insanca yaşama ve erkeklerle eşit haklara sahip olma isteğini dile getirdikleri bir dayanışma ve mücadele günü olarak kutlanmaktadır.

Türk Anayasa’sının 10. maddesi kadın erkek demeden tüm insanların eşit olduğundan bahsetmektedir.

Peki kadın haklarını ne kadar biliyoruz?

‘Verdim gitti’ YANLIŞ!

DOĞRUSU:

Evlilik Hakkı: Evlenmek veya evlenmemek her kadının özgür iradesi ile verebileceği bir karardır. Kanunlar önünde başlık parasının geçerliliği olmadığı gibi, başlık parası için istemediği biriyle evlendirildiğini ifade ederek evlilik iptalini isteme hakkına sahiptir (1). 

‘Ya benimsin ya kara toprağın’ YANLIŞ!

DOĞRUSU:

Boşanma Hakkı: Kadın evlendikten sonra istediği zaman boşanma, ev tutarak ayrı yaşama, boşanmak için mahkemeye başvurma, çocuklarının velayetini alma ve nafaka alma haklarına sahiptir (2).

‘Cinsellik kadının görevidir, kocası her istediğinde kadın boyun eğmelidir’ YANLIŞ!

DOĞRUSU:

Bedensel Hak: Kadın, kendi cinselliğini taciz, tecavüz ve enseste maruz kalmadan yaşama ve kendi bedeninin kendine ait olması hakkına sahiptir. Ayrıca her kadın istediği zaman cinsellik yaşadığı ilişkisini bitirme hakkına sahiptir (1). 

‘Kadın dediğin evde oturacak’ YANLIŞ!

DOĞRUSU:

Kamu Yaşamı Hakkı: Kadın, istediği partiye oy verme, siyasi partiye katılma, sigortalı olma ve istediği işte çalışma haklarına sahiptir (1).

‘Çalışıp ne yapacaksın, çocuğuna bak’ YANLIŞ!

DOĞRUSU:

Ekonomik Hak: Kadın, gelir karşılığı bir işte çalışma, yaşlılıkta emeklilik geliri ve sosyal güvence haklarına sahiptir (3).

Yukarıda belirtilen örnekler ve daha birçok nicesinde olduğu gibi, temeli insan haklarına dayanan kadın haklarının öğrenilmesi ve yaygınlaştırılması, kadınların kaynaklarına dair farkındalıklarının artması ve güçlendirilmesi adına önemli bir yere sahiptir.

Kaynakça

1. Haklarımız Var (2020, Aralık). Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler Derneği. https://kadinininsanhaklari.org/wp-content/uploads/2020/11/HaklarimizVarARALIK2020.pdf adresinden erişildi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2021

2. Nedir Kadının İnsan Hakları? Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler Derneği. https://kadinininsanhaklari.org/kadinin-insan-haklari/ adresinden erişildi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2021

3. Doğurganlık Haklarımız Var. (2019, Ekim 10). Kadının İnsan Hakları Yeni Çözümler Derneği. https://kadinininsanhaklari.org/wp-content/uploads/2019/12/DogurganlikHaklarimizVar_10.10.19.Rev1_.pdfadresinden erişildi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2021