Duygusal sıkıntı, ilişkisel, ekonomik ve günlük problemler gibi birçok farklı durumdan kaynaklanabilen, her insanın belirli düzeyde yaşayabileceği bir zihinsel rahatsızlık durumu olarak tanımlanmaktadır (1). Bu zihinsel rahatsızlık durumu, günlük hayatta çoğu insan tarafından zaman zaman korku, hayal kırıklığı, öfke ve üzüntü gibi olumsuz duygular olarak deneyimlenir. Duygusal sıkıntı ve bunun oluşturduğu psikolojik ve fizyolojik rahatsızlıklar uzun yıllardan beri araştırmacıların ilgi odağı olmuştur. Bazı araştırmalar duygusal sıkıntının fiziksel hastalıklara yatkınlığı arttırdığını göstermektedir. Örneğin, yapılan bir araştırmaya göre sınav stresi ve akademik kaygı viral enfeksiyon riskini arttırmaktadır (2). Bununla birlikte, günlük yaşam olaylarından kaynaklanan stresin de kardiyovasküler hastalıklara yatkınlığı arttırdığı belirtilmektedir (3). Geçmiş yıllarda bu konudaki araştırmalar büyük bir hızla artmış ve halk arasında fizyolojik rahatsızlıkların kaynaklarının duygusal sıkıntılar olabileceği düşünülmeye başlanmıştır (4). Dolayısıyla kişiler duygusal sıkıntılarını azaltmak için çeşitli yollara başvurmaya başlamışlardır.
Kişiler, psikoterapi ve ilaç kullanımının yanı sıra kendine yardım yöntemlerine de sıklıkla başvurarak duygusal sıkıntılarını azatmaya çalışmaktadır. Araştırmalar, her dört kişiden birinin, yaşamlarının bir döneminde psikolojik sağlık problemi yaşadığını, ancak psikolojik sıkıntı yaşayan ve profesyonel yardımdan yararlanabilecek birçok kişinin danışmanlık aramadığını göstermektedir (5, 6). Çeşitli sebeplerle danışmanlık almayan kişiler de çoğunlukla kendine yardım yöntemlerini uygulamaya çalışmaktadır. Araştırmalar, insanların depresyonla başa çıkabilmek için arkadaşları ve ailesiyle konuşma, egzersiz yapma gibi ucuz ve kolay erişilebilir önlemleri uygulayabildiklerini göstermiştir (7).
Duygusal sıkıntıyla başa çıkabilmek için günü yapılandırma, güçlendirme, başkalarıyla iletişim halinde olma, fiziksel sağlık ve iyi oluş ve maneviyat olmak üzere beş temel kendine yardım stratejisi belirtilmektedir (7). Yapılan bir araştırma, gençlerin duygusal sıkıntılardan kendilerini sorumlu tuttuklarını ve bunu çözebilmek için kendi kaynaklarını (meditasyon yapmak, aile veya arkadaşlardan sosyal destek almak, yazı yazmak, rahatlama egzersizleri yapmak vb.) kullanmaya çalıştıklarını göstermiştir (8). Duygusal sıkıntıyı azaltmak için uygulanan kendine yardım yöntemlerini araştıran nitel bir araştırma, bireylerin duygusal sıkıntı durumunda çoğunlukla diğerleriyle iletişime geçtiklerini, enerji verici (spor-bisiklet, kriket, futbol, ağırlıklar, badminton, dans etme, mobilya taşıma ve temizlik, dağ yürüyüşü) ve rahatlatıcı aktiviteler (müzik, yoga, alkol almak, meditasyon) yaptıklarını, dikkat dağıtıcı şeylerle (alışveriş yapmak, sosyalleşmek, araba kullanmak, TV izlemek, meşgul olmak) ilgilendiklerini ve bilgi aradıklarını belirtmiştir (5).
Yapılan araştırmalar, sosyal desteğin kişilerin duygusal sıkıntılarını azaltmakta en etkili ve ortak kendine yardım yöntemlerinden biri olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte rahatlatıcı egzersizler ve dikkat dağıtıcı davranışlar gözlemlenen yaygın kendine yardım yolları olarak belirtilebilir. Kişiler, farkında olmadan ya da olarak, duygusal sıkıntıyı azaltma noktasında bu tarz kendine yardım yollarını izleme eğilimindedir. Sosyal destek almanın, rahatlatıcı aktivitelerde bulunmanın ve bazı dikkat dağıtıcı davranışlar sergilemenin bireylere duygusal sıkıntıyı azaltmak konusunda belli derecede yardımcı olduğu araştırma bulgularında da görülmektedir. Bunun yanında, psikoterapistler, kendine yardımın bireylerde içgörü, öz saygı ve psikolojik iyi oluşu arttırabileceğinin gözlemlendiğini bildirmiş olsalar da, bunun terapinin yerine geçmesi yerine, terapinin bir parçası olarak uygulanmasının daha faydalı olduğunu belirtmişlerdir (9).
Kaynakça
1. Arvidsdotter, T., Marklund, B., Kylén, S., Taft, C., & Ekman, I. (2016). Understanding persons with psychological distress in primary health care. Scandinavian journal of caring sciences, 30(4), 687-694.
2. Cohen, S., Tyrrell, D. A., & Smith, A. P. (1991). Psychological stress and susceptibility to the common cold. New England journal of medicine, 325(9), 606-612.
3. Rosengren, A., Orth-Gomer, K., Wedel, H., & Wilhelmsen, L. (1993). Stressful life events, social support, and mortality in men born in 1933. British medical journal, 307(6912), 1102-1105.
4. Stewart-Brown, S. (1998). Emotional wellbeing and its relation to health. BMJ, 317(7173), 1608–1609. doi:10.1136/bmj.317.7173.1608
5. Marley, E. (2011). Self‐help strategies to reduce emotional distress: What do people do and why? A qualitative study. Counselling and Psychotherapy Research, 11(4), 317-324.
6. Roness, A., Mykletun, A., & Dahl, A.A. (2005). Help-seeking behaviour in patients with anxiety disorder and depression. Acta Psychiatrica Scandinavica, 111, 51-58.
7. Lucock, M., Barber, R., Jones, A., & Lovell, J. (2007). Service users’ views of self-help strategies and research in the UK. Journal of Mental Health, 16 (6), 795-805.
8. Martorell-Poveda, M. A., Martinez-Hernáez, A., Carceller-Maicas, N., & Correa-Urquiza, M. (2015). Self-care strategies for emotional distress among young adults in Catalonia: a qualitative study. International journal of mental health systems, 9(1), 1-11.
9. Audin, K., Bekker, H.L., Barkham, M., & Foster, J. (2003). Self help in primary care mental health: A survey of counsellors and psychotherapists’ views and current practice. Primary Care Mental Health, 1, 89-100.
Commenti