Ülkemizde ve dünyada sıklıkla gündeme gelen ve önemli bir sorun olan çocuk istismarı, 18 yaşından küçük çocuk ya da ergenlerin anne ve babaları, bakım verenleri, eğitmenleri, koruyucu aile fertleri, diğer aile bireyleri ya da yabancı kişiler tarafından yapılan, çocuk veya ergenlerin bedensel ve/veya psikolojik sağlıklarına zarar veren, fiziksel, duygusal, cinsel ya da zihinsel gelişimlerini engelleyebilen tutum ve davranışlar olarak tanımlanmaktadır (Dünya Sağlık Örgütü, 2020). Çocuk istismarı fiziksel, cinsel ve duygusal istismar veya ihmal olarak karşımıza çıkabilmektedir. Arkadaşlardan veya olağan faaliyetlerden geri çekilme, davranış değişimleri (öfke, agresyon, düşmanca tutum veya hiperaktivite), depresyon, kaygı, travma sonrası stres, alışılmadık korkular, okul performansında değişiklik, okula devamsızlık, okuldan eve dönmeyi istememe, kaçma girişimleri veya intihar girişimleri çocuk istismarı ya da ihmaline işaret edebilmektedir (Dünya Sağlık Örgütü, 2020; Gilbert ve ark., 2009).
İstismar ve ihmale uğramak çocuklarda erken dönem beyin gelişiminde bozulmayla sonuçlanabilecek strese neden olmaktadır (Dünya Sağlık Örgütü, 2020). Bu aşırı stres, sinir ve bağışıklık sistemlerini de bozabilir. Çocuk istismarının olası etkileri şu şekilde sıralanabilmektedir: Ölüm, sağlık sorunları, fiziksel şikayetler, öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, madde kötüye kullanımı, şiddet davranışları, sosyal geri çekilme, intihar girişimleri ve kendine zarar verme, yüksek riskli cinsel davranışlar, istenmeyen gebelik, okulda problem yaşama, sınırlı sosyal ve ilişkisel beceriler, düşük öz saygı, ilişki kurma ya da sürdürmede güçlük, bağlılık ve güven duymada güçlük, stresle başa çıkmada zorlanma ve diğer psikolojik problemler (Dünya Sağlık Örgütü, 2020; Gilbert ve ark., 2009).
Dünya Sağlık Örgütü’nün 2020 yılında paylaştığı verilere göre, 2-4 yaş arası yaklaşık her 4 çocuktan 3’ü (veya 300 milyon çocuk) ebeveynleri ve bakım verenleri tarafından düzenli olarak fiziksel ve/veya psikolojik şiddete maruz kalmaktadır. Bununla birlikte her 5 kadından 1’i ve her 13 erkekten 1’i 0-17 yaş arasında cinsel istismara uğradıklarını bildirmiştir. Bununla birlikte, dünyada her yıl 18 yaş altındaki yaklaşık 40.150 çocuk ve ergenin istismar nedeniyle yaşamını yitirdiği bildirilmektedir (Dünya Sağlık Örgütü, 2020). İnsan Hakları Derneği’nin 2018 yılında yayınladığı rapora göre, Türkiye’deki cinsel suçların %46’sı çocuklara karşı işlenmiştir ve Türkiye, çocuğun cinsel istismarında dünyada 3. sırada yer almaktadır (Cumhuriyet, 2021). TÜİK tarafından açıklanan, güvenlik birimlerine gelen veya getirilen çocuk istatistikleri verilerine göre, 2014 yılında 11.095, 2015 yılında 12.689, 2016 yılında 16.877 ve 2017 yılında 18.623 çocuk cinsel istismara maruz bırakılmıştır (Türkiye İstatistik Kurumu, 2020a). Bununla birlikte 2019 yılında, güvenlik birimlerine gelen 206.498 çocuğun 118.942’sinin yaralanmadan (fiziksel istismar), 31.387’sinin de cinsel istismardan suç mağduru oldukları bildirilmiştir (Türkiye İstatistik Kurumu, 2020b). 2021 yılının Temmuz ayında yayınlanacak TÜİK verilerinde bu sayının artacağı öngörülmektedir. Her ne kadar raporlanmış veriler problemin ne kadar ciddi olduğunu gösterse de bu veriler sadece “bildirilmiş” suçlardan oluştuğundan dolayı ülke genelinde bildirilmeyen çocuk istismarı sayısının çok daha fazla olduğu tahmin edilmektedir.
Yapılan araştırmalar ve yayınlanan veriler sonucunda çocuk istismarının özellikle ülkemizde büyük bir problem olduğu görülmektedir. Yıllara göre artış gösteren çocuk istismarı suçlarının ilerleyen süreçlerde de artabileceği tahmin edilmektedir. Çocuk istismarını önlemek ve problemi en etkili şekilde ele alabilmek için istismarın sebepleri ve sonuçları detaylıca anlaşılmalı ve toplumsal bir çözüme gidilmeye çalışılmalıdır (National Academy of Sciences, 2013). Bu noktada, problemin fark edilebilmesi için toplumun yukarıda bahsedilen çocuk istismarı işaretlerine yönelik bilinçlendirilmesi ve gerekli koruyucu önlemlerin alınması önemli bir yer edinmektedir.
Kaynakça
Cumhuriyet. (2021). Dünya Cinsel İstismar ile Savaşma Günü: Türkiye’de son 10 yılda 250 bin çocuk istismara uğradı.https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/dunya-cinsel-istismar-ile-savasma-gunu-turkiyede-son-10-yilda-250-bin-cocuk-istismara-ugradi-1818190 adresinden alındı.
Dünya Sağlık Örgütü [WHO]. (2020). Child maltreatment. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs150/en/adresinden alındı.
Gilbert, R., Kemp, A., Thoburn, J., Sidebotham, P., Radford, L., Glaser, D., & MacMillan, H. L. (2009). Recognising and responding to child maltreatment. The lancet, 373(9658), 167-180.
National Academy of Sciences. (2013). Rates of physical and sexual child abuse appear to have declined; child neglect shows no decline. https://medicalxpress.com/news/2013-09-physical-sexual-child-abuse-declined.html adresinden alındı.
Türkiye İstatistik Kurumu (2020a). Güvenlik Birimine Gelen veya Getirilen Çocukların İstatistikleri: 2014-2017. www.data.tuik.gov.tr adresinden alındı.
Türkiye İstatistik Kurumu (2020b). Güvenlik Birimine Gelen veya Getirilen Çocuk İstatistikleri, 2015-2019. www.data.tuik.gov.tr adresinden alındı.
Comments